Στη σημερινή κοινωνική πραγματικότητα, αρκετά μεγάλος αριθμός οικογενειών είναι μονογονεϊκές , δηλαδή οικογένειες που για κάποιο λόγο, την ανατροφή του παιδιού έχει αναλάβει αποκλειστικά ο ένας γονιός. 

Η κατάσταση αυτή μπορεί να έχει προκύψει από διάφορες αιτίες, όπως χωρισμός, θάνατος του ενός γονιού ή ακόμη και άρνηση του ενός γονιού να συμμετάσχει στην ανατροφή του παιδιού. Στη μονογονεϊκή οικογένεια, η οικογενειακή εστία αποτελείται από έναν γονιό και το παιδί ή τα παιδιά.

Ιδιαίτερα, εάν τα παιδιά έχουν βιώσει την εμπειρία του αποχωρισμού από τον άλλο γονιό και την ένταση των συνθηκών κάτω από τις οποίες συμβαίνει αυτό, ενδέχεται να βιώνουν έντονο άγχος. Αυτό δημιουργείται κατά κύριο λόγο από τον φόβο να μην χάσουν και τον άλλο γονιό.

Ο γονιός μπορεί να βοηθήσει το παιδί να μειώσει και να ξεπεράσει το άγχος του, παρέχοντας ένα περιβάλλον που να εμπνέει ασφάλεια και ταυτόχρονα αποδοχή στα συναισθήματά του. Αυτό μπορεί να γίνει όταν:

• Το παιδί αισθάνεται άνετα να μιλήσει για τα συναισθήματα στο άτομο που το φροντίζει (μητέρα/πατέρας), χωρίς να υπάρχει αρνητική κριτική σε αυτά που νιώθει.
• Ο γονιός αφιερώνει χρόνο στο παιδί, ώστε να καταλάβει πόσο σημαντικό είναι για εκείνον.
• Ξέρει ότι μπορεί να βρει και να μιλήσει στον γονιό του κάθε στιγμή στο τηλέφωνο π.χ. στη δουλειά.
• Του επιτρέπεται να έχει φωτογραφίες στο δωμάτιο του με τον γονέα που έχει απομακρυνθεί (λόγω διαζυγίου ή θανάτου), χωρίς αρνητικά σχόλια.
• Το παιδί γίνεται αποδέκτης τρυφερότητας και επιβραβεύσεων από τον γονιό.

Σε γενικές γραμμές, η στάση του γονιού αλλά και ο ουσιαστικός χρόνος μεταξύ γονιού και παιδιού βοηθάει πολύ ώστε να μειωθεί το άγχος στο παιδί ότι μπορεί να χάσει και το άτομο που το φροντίζει. 

Σε ορισμένες περιπτώσεις, όμως, μπορεί να παρατηρηθεί για μία περίοδο  δυσανάλογο και υπερβολικό άγχος που αφορά τον αποχωρισμό του ατόμου από το σπίτι ή από εκείνους με τους οποίους είναι προσκολλημένο.

Εάν παρατηρείστε την ύπαρξη συμπτωμάτων που επηρεάζουν σημαντικά την κοινωνική και σχολική λειτουργικότητα του παιδιού, τουλάχιστον για  4 εβδομάδες, θα βοηθούσε να απευθυνθείτε σε ειδικούς. Τα χαρακτηριστικά των συμπτωμάτων είναι τα εξής:

• Επαναλαμβανόμενη υπερβολική ανησυχία όταν συμβαίνει ή προβλέπεται αποχωρισμός από το σπίτι ή από κύρια πρόσωπα προσκόλλησης
• Επίμονη και υπερβολική ανησυχία ότι θα χάσει ή ότι μπορεί να συμβεί κάτι κακό σε αυτά τα πρόσωπα
• Επίμονη και υπερβολική ανησυχία ότι ένα δυσάρεστο γεγονός θα οδηγήσει σε αποχωρισμό από ένα κύριο πρόσωπο προσκόλλησης (π.χ. θα χαθεί ή θα απαχθεί)
• Επίμονη απροθυμία ή άρνηση να πάει στο σχολείο ή οπουδήποτε αλλού εξαιτίας του φόβου αποχωρισμού
• Το παιδί είναι επίμονα και υπερβολικά φοβισμένο ή απρόθυμο να μείνει μόνο ή χωρίς κύρια πρόσωπα δεσμού στο σπίτι ή χωρίς σημαντικούς ενήλικους σε άλλα πλαίσια
• Επίμονη απροθυμία ή άρνηση να πάει να κοιμηθεί χωρίς να υπάρχει κοντά του ένα κύριο πρόσωπο προσκόλλησης
• Επαναλαμβανόμενοι εφιάλτες που αφορούν το θέμα του αποχωρισμού
• Επαναλαμβανόμενες αιτιάσεις σωματικών συμπτωμάτων (όπως στομαχικοί πόνοι, ναυτία ή εμετοί) όταν συμβαίνει ή θα συμβεί αποχωρισμός από κύρια πρόσωπα προσκόλλησης.

Γενικότερα, ζητούμενο είναι η συνύπαρξη και η αλληλεπίδραση των μελών της μονογονεϊκής οικογένειας να γίνει ομαλή και εποικοδομητική στις νέες συνθήκες και ισορροπίες.

Επιστημονική επιμέλεια: Φλώρα Παντελίδη – Κοινωνική Λειτουργός
                                    Συμβουλευτικό κέντρο «Συν-Εργάζομαι»
                                    www.synergazomai.gr

Ημερ/νία δημοσίευσης: 29 Οκτωβρίου 2010