Είναι γνωστό ότι στην εποχή μας η παχυσαρκία χαρακτηρίζεται ως η «επιδημία» των ανεπτυγμένων χωρών και ότι συνδέεται άμεσα με καρδιαγγειακά νοσήματα και διαβήτη τύπου ΙΙ. Επίσης, είναι γνωστό ότι στη χώρα μας τα ποσοστά είναι μεγάλα και ότι τα Ελληνόπουλα έχουν χαρακτηριστεί ως τα πιο παχύσαρκα παιδιά της Ευρώπης. Οι κυριότερες συμβουλές των ειδικών, που κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, είναι για τα παιδιά ισορροπημένη διατροφή και επαρκής σωματική άσκηση. Μεγάλη σημασία αρχίζει να δίνεται, όμως, στη διατροφική αγωγή που πρέπει να λαμβάνουν πλέον τα παιδιά, ώστε να έχουν τα εφόδια και τις γνώσεις για να αποφύγουν το πρόβλημα.

Με τον όρο διατροφική αγωγή, εννοείται κυρίως η ενημέρωση των παιδιών για το ποιές τροφές είναι θρεπτικές, ποιές όχι, τί τους προσφέρει η κάθε τροφή και ποιές θα πρέπει να προτιμούν. Φυσικά, στα πλαίσια της αγωγής είναι και η έμπρακτη εφαρμογή της σωστής διατροφής και η ενθάρρυνση, ώστε τα παιδιά να την κάνουν βίωμά τους. Τελευταία, όμως, μελετώντας κυρίως τη συμπεριφορά των ενηλίκων απέναντι στο φαγητό και τις παρεκκλίσεις που τους οδηγούν στην παχυσαρκία, οι ειδικοί παρατηρούν ότι το φαγητό και η κατανάλωσή του συνδέονται στενά με διάφορες συναισθηματικές καταστάσεις και ότι συχνά η ρίζα του προβλήματος βρίσκεται πολύ πιο πίσω, στις μικρές ηλικίες. Σήμερα, οι περισσότεροι διαιτολόγοι όταν αναφέρονται σε παιδιά, συμβουλεύουν τους γονείς να μην χρησιμοποιούν το φαγητό ως ανταμοιβή ή παρηγοριά και επιμένουν ιδιαίτερα σε αυτό. Η ταύτιση του φαγητού από τις μικρές ηλικίες με αυτές τις καταστάσεις αποτελεί συχνά τη βάση του προβλήματος του παχύσαρκου ενήλικα.

Συχνά η κατανάλωση τροφής, ιδιαίτερα η υπερκατανάλωσή της ή η επιλογή συγκεκριμένων τροφών, π.χ. γλυκά ή σοκολάτα, σχετίζονται με την πείνα που χαρακτηρίζεται ως «συναισθηματική». Αυτό σημαίνει ότι η κατανάλωση τροφής δεν αφορά πλέον τη σωματική πείνα για θρέψη ή τη φυσιολογική γευστική ευχαρίστηση, αλλά ότι γίνεται κατάχρηση του φαγητού, με σκοπό να καλυφθούν ανάγκες συναισθηματικές. Όταν, λοιπόν, βιώνουμε απογοήτευση, θλίψη ή άλλο δυσάρεστο συναίσθημα, καταφεύγουμε στο φαγητό για να νιώσουμε καλύτερα. Βέβαια, το μόνο που συμβαίνει είναι προσωρινή ανακούφιση, μεγάλη εναπόθεση λίπους και ο φαύλος κύκλος αρχίζει. Εάν, λοιπόν, το παιδί έχει καλλιεργήσει τη σύνδεση αυτή και έχει μάθει πως ένα δυσάρεστο συναίσθημα αντιμετωπίζεται με μια γλυκιά τροφή, αυτός ο «προγραμματισμός» θα συνεχίσει να λειτουργεί στη ζωή του και θα έχει δημιουργήσει μια μη υγιή σχέση με το φαγητό.

Ο ρόλος του φαγητού ως επιβράβευση κρύβει αντίστοιχα προβληματικές δομές. Ένα μικρό παιδί που ταυτίζει την ανταμοιβή για κάτι καλό που έκανε με το φαγητό, ίσως ελέγχεται κάπως στην ηλικία αυτή, αφού οι γονείς αποφασίζουν τι θα του δώσουν και σε ποιά ποσότητα. Ο αντίστοιχος ενήλικας, όμως, που έχει ως βίωμά του ότι «δικαιούται» σε κάθε επιτυχία του, μικρή ή μεγάλη, μια δυνατή γευστική εμπειρία, θα προχωρά στην κατανάλωση ενός λουκούλιου γεύματος χωρίς πολλές αναστολές και θα πρέπει κυριολεκτικά να δεχτεί «διατροφική επανεκπαίδευση» για να τροποποιήσει αυτή τη σχέση του με το φαγητό.

Γενικά, καλό είναι εκτός από την ισορροπημένη διατροφή που πρέπει να μαθαίνουν να ακολουθούν τα παιδιά, να έχουμε υπόψη μας ότι το φαγητό μπορεί να έχει και μία άλλη διάσταση, που επηρεάζει την υγεία των παιδιών μας αργά ή γρήγορα. Είναι σημαντικό να έχουν υγιή σχέση με το φαγητό και να μην διατηρούν έντονη σύνδεση με τα δυσάρεστα ή έντονα συναισθήματα και άλλες καταστάσεις της ζωής τους, γιατί στην εποχή αυτή, που κατακλύζονται από χαμηλής ποιότητας τροφές, για να καταφέρουν να παραμείνουν υγιή και να ακολουθήσουν ισορροπημένη διατροφή θα πρέπει να έχουν ισχυρές αντιστάσεις και σωστές συνήθειες από μικρά.

Ημερ/νία δημοσίευσης: 24 Μαΐου 2010