Ανάμεσα στις μαθησιακές δυσκολίες, κατατάσσεται και η δυσαριθμησία, δυσκολία που σχετίζεται με ικανότητες στα μαθηματικά. Τι δυσκολίες προκύπτουν, πόσα και ποιά παιδιά έχουν πιθανότητες να την εμφανίσουν;

Τι είναι η δυσαριθμησία;

Εκτός από τη δυσλεξία, όπου στο παιδί λείπουν αυτοματοποιημένες δεξιότητες και γι' αυτό δυσκολεύεται να διαβάζει άνετα (δηλαδή γρήγορα, σωστά και ταυτόχρονα κατανοώντας το κείμενο), στα σχολεία παρατηρούμε και την ύπαρξη μιας άλλης κατάστασης, που έχει σχέση όχι με τη γλώσσα, αλλά με τα μαθηματικά.

Τι δυσκολίες αντιμετωπίζει ένα παιδί με δυσαριθμησία;

Το παιδί δεν μπορεί να μάθει εύκολα τα 10 αριθμητικά ψηφία, δεν μαθαίνει εύκολα να διαβάζει και να γράφει πολυψήφιους αριθμούς, δεν μετρά γρήγορα και χωρίς λάθη, δεν αντιλαμβάνεται καλά ποιος αριθμός είναι μεγαλύτερος και ποιος είναι μικρότερος, δεν μπορεί να κάνει υπολογισμούς νοερά, «με το μυαλό του», μπερδεύει τις πράξεις αριθμητικής μεταξύ τους, δεν μαθαίνει εύκολα πώς να λύνει μαθηματικά προβλήματα, μπερδεύει τα μαθηματικά σύμβολα (+, -, =, <, > κ.λ.π. ).

Τι ποσοστό παιδιών εμφανίζουν δυσαριθμησία;

Σε όσες χώρες έχουν επιχειρηθεί έρευνες για να εντοπιστεί ο αριθμός των παιδιών με αυτές τις δυσκολίες, βρέθηκε ότι πρόκειται για ένα 4% περίπου των παιδιών. Το ίδιο ισχύει στην Ελλάδα.

Ορισμός της δυσαριθμησίας

Η κατάσταση που περιγράφηκε έχει πάρει διάφορα ονόματα: μαθηματική διαταραχή, αναπτυξιακή διαταραχή των μαθηματικών ικανοτήτων ή του υπολογισμού κ.λ.π. Επικρατέστερος όρος διεθνώς είναι η Διαταραχή του Υπολογισμού (dyscalculia), αν και στην Ελλάδα έχει επικρατήσει μάλλον η λέξη Δυσαριθμησία. Αυτό πάντως δεν είναι πολύ σωστό, διότι η δυσαριθμησία είναι ένας όρος με στενή έννοια: έτσι λέγεται διεθνώς η δυσκολία ανάγνωσης και σωστής γραφής των αριθμών (σαν δυσλεξία αριθμών δηλαδή), χωρίς να περιλαμβάνονται όλες οι άλλες δυσκολίες που αναφέραμε παραπάνω. Γι' αυτό τα παιδιά με δυσλεξία έχουν συχνά δυσαριθμησία, χωρίς αυτό να σημαίνει πως έχουν και Διαταραχή του Υπολογισμού.

Τι πρέπει να προσέξουν οι γονείς;

Όταν ένα νήπιο ήδη δείχνει ότι δεν κατανοεί εύκολα το «πολύ» και το «λίγο», όταν δυσκολεύεται να συγκρίνει ποσότητες βρίσκοντας το «περισσότερο» και το «λιγότερο», όταν δυσκολεύεται να μετρήσει σωστά μέχρι πέντε αντικείμενα και επίσης όταν το παιδί έχει μάθει να γράφει το όνομά του, αλλά μπερδεύει συνεχώς τα νούμερα από το 1 ως το 10, τότε έχουμε ένα παιδί σε «ομάδα κινδύνου» και πρέπει να είμαστε σε επιφυλακή όταν το παιδί αρχίσει τη φοίτηση στο Δημοτικό, γιατί μπορεί να εκδηλώσει τα ελλείμματα που έχουμε αναφέρει, και από κάποιο σημείο και μετά να «κολλήσει» στα μαθηματικά κατά τη διάρκεια της Α΄ τάξης. Αν συμβεί αυτό, καλό θα είναι να ελεγχθεί. Υπάρχει μάλιστα και ειδικό τεστ διάγνωσης της Δυσαριθμησίας (Διαταραχής υπολογισμού) στα ελληνικά, σταθμισμένο για Έλληνες μαθητές.

Πώς αντιμετωπίζεται η δυσαριθμησία;

Τα παιδιά με αναπτυξιακή Δυσαριθμησία (Dyscalculia) έχουν ανάγκη ειδικών τεχνικών για να αναπτύξουν την αντίληψη και κατανόηση των ποσοτήτων, για να αυτοματοποιήσουν την αναγνώριση και τη γραφή των αριθμών, καθώς και τον χειρισμό ποσοτήτων, για να αντιληφθούν και να κατανοήσουν τις λειτουργίες των 4 πράξεων και τη χρήση τους στην επίλυση προβλημάτων. Είναι μια διαδικασία μακρόχρονη και κοπιαστική για το παιδί, που απαιτεί μεγάλη ενθάρρυνση και επιβράβευση. Ελάχιστος στόχος είναι το παιδί να κατακτήσει κάποια στιγμή τις βασικές μαθηματικές δεξιότητες που απαιτούνται στην καθημερινή ζωή. Τα παιδιά με υψηλή λεκτική νοημοσύνη και δυσαριθμησία, στο Γυμνάσιο και εξής, είναι ικανά να κατανοήσουν προχωρημένα μαθηματικά, αλλά πάντα δυσκολεύονται στους υπολογισμούς!

Ιγνάτιος Καφαντάρης - παιδοψυχίατρος,  Άννα Πλέσσα  - σχολική ψυχολόγος

Πρότυπο επιστημονικό κέντρο «Μονορόδι» - www.monorodi.gr

Ημερ/νία δημοσίευσης: 7 Φεβρουαρίου 2011