Μιλάει με έναν φίλο που δεν βλέπετε; Σας καλεί να τον γνωρίσετε ή σας μεταφέρει τις απόψεις του; Προτού ανησυχήσετε, σας λέμε ότι το φαινόμενο του «φανταστικού φίλου» είναι ιδιαίτερα σύνηθες στην προσχολική ηλικία και απολύτως φυσιολογικό.

Στην ηλικία περίπου των τριών με τεσσάρων ετών, πολλά παιδιά επινοούν έναν «φανταστικό φίλο», που μπορεί να είναι ένα παιδί, ζωάκι ή οτιδήποτε άλλο. Ο φίλος αυτός δεν υπάρχει, αλλά είναι δημιούργημα της φαντασίας των παιδιών, που στην ηλικία αυτή είναι ιδιαίτερα έντονη και σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει ότι πρέπει να ανησυχήσετε ή ότι το παιδί δεν έχει φίλους και είναι μοναχικό.

Συνήθως, ο φανταστικός φίλος εξυπηρετεί και ικανοποιεί διάφορες ανάγκες του παιδιού, όπως ότι του κρατά συντροφιά, είναι ένας φίλος που είναι «κομμένος και ραμμένος» στα μέτρα του παιδιού και το παιδί έχει τον έλεγχο της προσωπικότητας του φανταστικού φίλου. Ο φίλος αυτός έρχεται όποτε θέλει το παιδί και φεύγει πάλι όποτε το θελήσει εκείνο. Μπορεί να ακούσετε το παιδί σας να συζητάει μαζί του, να παίζει ή ακόμη και να το μαλώνει ή να του δίνει συμβουλές! Καμιά φορά, επίσης, ο φανταστικός φίλος ευθύνεται, σύμφωνα με όσα υποστηρίζει το παιδί, για κάποια ζημιά που έγινε από το ίδιο!

Η ύπαρξη του φανταστικού φίλου βοηθά τα παιδιά να εξελιχτούν συναισθηματικά και πολλά παιδιά καταφέρνουν έτσι να διαχειριστούν δύσκολες καταστάσεις ή στρες που βιώνουν στη ζωή τους. Η διακριτική παρατήρηση του γονιού στο πώς το παιδί αντιμετωπίζει ή εμφανίζει τον φανταστικό φίλο, ωστόσο, μπορεί να δώσει πολλά στοιχεία για την κατάσταση του ίδιου του παιδιού.

Για παράδειγμα, εάν ο φανταστικός φίλος φοβάται το σκοτάδι, πιθανότατα ο φόβος αυτός είναι του ίδιου του παιδιού και εκφράζεται με αυτόν τον τρόπο σε μια προσπάθεια να ξεπεραστεί. Ίσως ακούσετε το παιδί σας να καθησυχάζει τον φανταστικό φίλο του και να του λέει να μη φοβάται, όπως ακριβώς κάνετε εσείς στο παιδί σας! Αυτό δείχνει μια πολύ καλή εξέλιξη και προσπάθεια να ξεπεραστεί ο φόβος.

Ίσως, ακόμη, το παιδί μαλώνει συχνά τον φανταστικό φίλο του και τον θεωρεί άτακτο, προσπαθώντας να τον συνετίσει. Αυτό μπορεί να σας βάλει σε σκέψεις ότι το παιδί το ίδιο νιώθει συχνά ότι το μαλώνουν και νιώθει πολύ πιεσμένο, οπότε αντανακλά αυτή τη συμπεριφορά στον φανταστικό φίλο σε μια προσπάθεια αποφόρτισης.

Πολλές φορές, τα παιδιά μιλούν στον φανταστικό φίλο ακριβώς όπως τους μιλούν οι γονείς τους ή οι μεγάλοι ή άλλοι φίλοι τους, οπότε αυτό είναι και ένας καλός «καθρέπτης» για να συνειδητοποιήσουν οι γονείς πώς στην πραγματικότητα φέρονται στο παιδί τους και πώς εκείνο το βιώνει.

Πώς μπορούν να αντιδράσουν οι γονείς στον φανταστικό φίλο του παιδιού;

Οι γονείς θα πρέπει να αποδεχτούν το φαινόμενο αυτό ως φυσιολογικό και να μην κριτικάρουν αρνητικά τη διαδικασία αυτή του παιδιού. Εάν το παιδί προτείνει στους γονείς να εμπλακούν κι εκείνοι, δηλαδή να μιλήσουν στον φανταστικό φίλο, μπορούν να το κάνουν, παίζοντας το ίδιο παιχνίδι. Συχνά, μάλιστα, τα παιδιά μπορεί να ζητήσουν από τους γονείς «άδεια» για να έρθει μαζί στη βόλτα ή στο τραπέζι ο φανταστικός φίλος τους.

Ο φανταστικός φίλος είναι δημιούργημα του παιδιού και πρέπει να γίνει σεβαστό, όπως και ο χαρακτήρας του φανταστικού φίλου. Οι γονείς θα βοηθήσουν εάν απλώς ακολουθούν τις πρωτοβουλίες του παιδιού, χωρίς να επεμβαίνουν στο «πώς πρέπει να είναι» ο φανταστικός φίλος τους.

Τέλος, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, οι διάλογοι και η σχέση του παιδιού με τον φανταστικό φίλο, μπορεί να είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για τον γονιό, ώστε να παρατηρήσει την ελεύθερη έκφραση του παιδιού του και να κατανοήσει τα συναισθήματά του καλύτερα, ως διακριτικός εξωτερικός παρατηρητής.

Πότε να ανησυχήσετε για τον φανταστικό φίλο

Περίπου στην ηλικία των επτά ετών, ο φανταστικός φίλος αρχίζει και αποχωρεί, καθώς το παιδί αρχίζει να εμπλέκεται περισσότερο με άλλα παιδιά και δραστηριότητες και ζει πιο έντονα τον πραγματικό κόσμο. Ωστόσο, θα μπορούσατε να ζητήσετε τη γνώμη ενός ειδικού, εάν το φαινόμενο αυτό εξακολουθεί και σε μεγαλύτερη ηλικία ή εάν το παιδί δείχνει να προτιμά μόνο την παρέα του φανταστικού φίλου και να απομονώνεται, δείχνοντας να μην έχει διάθεση να συναναστραφεί με άλλα παιδιά.

Οι εκφράσεις μέσω του παιχνιδιού αποκαλύπτουν και αναπτύσσουν τον ψυχικό κόσμο του παιδιού και ο φανταστικός φίλος είναι μία από αυτές, που μπορεί αν είναι πολύ χρήσιμη στην ηλικία αυτή.

Ημερ/νία  δημοσίευσης: 23 Ιανουαρίου 2012